SUSHIRIJST UIT ITALIë? HOE BETROUWBAAR ZIJN HERKOMSTVERMELDINGEN OP VOEDINGSPRODUCTEN?

Dijonmosterd komt niet altijd uit Dijon en Vlaamse frietjes worden niet altijd in Vlaanderen gemaakt. Heel wat voedingswaren komen niet uit de streek waarvan beweerd wordt dat ze afkomstig zijn. Maar hoe kunnen we als consument weten of de herkomstvermelding op een product betrouwbaar is?

Sushirijst uit Italië of frietjes uit Nederland. Hoewel fabrikanten soms uitdrukkelijk gebruik maken van oorsprongsbenamingen van bepaalde streken, komen veel producten helemaal niet uit de streek die genoemd wordt. Hoe kunnen we als consumenten weten of we effectief een product uit de juiste streek in handen hebben?

Volgens Maarten Remmers is het geen eenvoudige zoektocht. Remmers is verslaggever en researcher bij "Keuringsdienst van waarde", een Nederlands tv-programma dat nagaat of wat fabrikanten claimen, klopt. In onze podcast "Het uur van de waarheid"  vertelt hij dat heel wat producten geen juiste herkomstvermelding dragen. "Veel mensen hebben het idee dat als een product uit een bepaalde streek komt, dat het dan lekkerder zou zijn."

"In de supermarkt in Nederland liggen bijvoorbeeld zogenaamd Belgische producten, waarvan ik zeker ben dat ze niet in België gemaakt werden", aldus Remmers. "Zo worden Vlaamse frietjes aangeboden waarvan ik zeker ben dat ze uit Nederland komen. Ze worden wel op zogenaamd Vlaamse wijze gesneden, namelijk dikker dan de Franse frieten."

"Ook wordt in Nederland zogenaamd Belgische mayonaise verkocht die zeker ook niet Belgisch is. Op zich zou het kunnen dat de mayonaise soms uit België komt, maar het moet niet. Er is geen wet die producten met een land in de naam, beschermt. Je mag ermee suggereren "dit is zoals men in België friet of mayonaise eet: wij doen het op de Belgische methode"."

Parmaham

Op zich zijn er wel manieren om een product te beschermen. Zo bestaan er op Europees niveau keurmerken. Het label "beschermde oorsprongsbenaming" (BOB) wordt toegekend aan producten waarvan de ingrediënten afkomstig zijn uit de betrokken streek én waarbij ook alle stappen in het productieproces daar plaatsvonden. Parmaham is hier een voorbeeld van. Ook Parmezaanse kaas wordt op deze manier beschermd.

Het label "beschermde geografische aanduiding" (BGA) is minder streng: minstens een van de stappen in het productieproces moet in de betrokken streek hebben plaatsgevonden.

"Op die manier zijn er wel manieren om je product te beschermen", zegt Remmers, "maar het is een ingewikkelde procedure om zo’n bescherming te krijgen, die vaak ook lang duurt. Daarom worden veel producten een beetje overal gemaakt. En zodra een product overal gemaakt wordt, is het moeilijker om nog terug te keren."

"Zo werd Goudse kaas bijvoorbeeld niet beschermd en mag het zowat overal gemaakt worden. Daarom is er intussen wel een bepaalde goudakaas die uit een specifieke streek komt en die wel beschermd wordt, namelijk de Noord-Hollandse goudakaas, wat absurd is omdat Gouda in Zuid-Holland ligt. Fetakaas mocht voordien in Denemarken gemaakt worden, maar de Grieken zijn er intussen wel in geslaagd om hun kaas te beschermen."

Ook Zwitserland heeft strenge regels voor het gebruik van nationale symbolen op de verpakking van producten. Omdat de fabriek van Toblerone binnenkort naar Slovakije verhuist, moet het symbool van de iconische Zwitserse berg Matterhorn straks van de verpakking.

Sushi

En wat met niet-Europese producten? Zijn die dan nog minder beschermd? "De EU-wetgeving is hier inderdaad niet van toepassing", zegt Remmers. "Zo zien we bijvoorbeeld dat Chinese producten vaak een Japans uiterlijk krijgen omdat Japan in de ogen van de consument doorgaans meer kwaliteit uitstraalt dan China."

"Ook omgekeerd wordt soms de indruk gewekt dat een product uit Azië afkomstig is, terwijl het gewoon uit Europa komt. Sushirijst uit Italië, maar in een Japans ogend zakje, is daar een voorbeeld van." Het programma "Keuringsdienst van waarde" toonde zelf aan hoe zogenaamde Chinese mienestjes - een soort noedels - vaak gewoon Italiaanse pasta zijn.

Transparant is het systeem niet echt voor de consument. Hoe kan die er zeker van zijn dat een product van een zekere regio afkomstig is?

"Enkel voor vlees, vis en zuivel is het in principe verplicht dat er een herkomstplaats op het etiket wordt vermeld", klinkt het. "Maar let op: het logo wordt er opgezet daar waar voor het laatst aan het product werd gewerkt. Een product dat in Polen werd gemaakt, maar in Nederland in plakjes werd gesneden en verpakt, kan bijvoorbeeld Nederland als herkomstplaats meekrijgen. Beter is een product dat een van de Europese keurmerken draagt, dat zit doorgaans goed in elkaar. Bij alle andere producten kan je jezelf vragen stellen."

2023-03-18T14:46:37Z dg43tfdfdgfd